آموزش بیمار : پیشگیری و بهداشت

برای آشنایی بیشتر روی عنوان مربوطه کلیک کنید.


null
.

دهان اولین عضو دستگاه گوارش و مدخل ورودی غذا می باشد. اعمال حیاتی حفره دهان شامل جویدن و فرو بردن غذا، تکلم ، کمک به تنفس ، خوشحالی از طریق لبخند و خنده ، چشیدن طعم و مزه غذا، گاز گرفتن و بیان احساس می باشد . مواد غذایی مورد نیاز تمام سلول های بدن از طریق دهان تامین می شود، بنابراین اختلال در فعالیت این حفره می تواند سلامتی کل بدن را تحت تاثیر قرار دهد. در حفره دهان ، لب ها، دندان ها ، زبان ، استخوان کام ، فک بالا و فک پائین وجود دارد .


null
.

دندانهای پیشین
این دندانها برای بریدن و قطعه قطعه کردن غذا کاربرد دارند.

دندان نیش
به صورت نوک تیز بوده، برای گرفتن غذا و کمک به تکه تکه کردن غذا استفاده می شوند.

دندانهای آسیاب کوچک
دارای سطحی صاف و پهن بوده وظیفه له کردن غذا را بر عهده دارند.این دندانها فقط در دندانهای دایمی دیده می شوند.

دندانهای آسیاب بزرگ
بزرگترین دندانهای دهان هستند که سطح بزرگتری داشته، برای نرم و له کردن غذا استفاده می شوند.دارای سطحی صاف و پهن بوده وظیفه له کردن غذا را بر عهده دارند.این دندانها فقط در دندانهای دایمی دیده می شوند.

دندان عقل
۴ عدد از این دندانهای آسیاب دایمی با توجه به زمان رویش آنها که سن ۱۵ سالگی می باشد ، دندان عقل نامیده می شوند.

زبان
جوانه های چشایی زبان وظیفه تشخیص ۴ مزه اصلی غذاها را بر عهده دارند.

مینای دندان
خارجی ترین و سخت ترین سطح دندان که روی تاج دندان را می پوشاند. مینای دندان سخت ترین ماده در بدن انسان نیز می باشد.

عاج دندان
به سختی مینای دندان نبوده ، حجم کلی دندان را شکل می دهد و در صورت ضعیف شدن مینا ، ممکن است حساس و مستعد پوسیدگی باشد.

تاج دندان
قسمتی از دندان که بالای لثه قراردارد را تاج می گویند.

لثه
بافت نرم اطراف ریشه دندان و سمنتوم که سطح استخوان فک را پوشانده ، به عنوان یک محافظ از آنها محافظت می کند.

ریشه
قسمت مخفی دندان که در پایین لثه قرار دارد و دندان را در داخل استخوان فک نگه می دارد.

پالپ
بافت نرم مغزی دندان که حاوی رگ خونی و عصب دندانی می باشد. این بافت ازسطح دندان (عاج) تا قسمت انتهایی آن یعنی ریشه ادامه می یابد.

سمنتوم
لایه بسیار نازکی است که روی سطح ریشه را می‌پوشاند (همانند مینا در تاج دندان)،الیاف نگهدارنده دندان ازیک سو به استخوان و از سوی دیگر در درون سمنتوم ریشه قرار می‌گیرند.

رگهای خونی و اعصاب
دندانها یک رشته عصبی دارند که نسبت به تحریکهای مختلف حساس بوده ، بروز مشکلات دندانی را هشدار می دهند و رگهای خونی نیز برای تغذیه بافتهای زنده داخل دهان لازم می باشند.

دندانها مستقیما به استخوان نچسبیده اند بلکه توسط الیافی به نام پریودونتال لیگامنت و یا الیاف نگهدارنده دندان به استخوان وصل می باشند. وظیفه این بافتها تغذیه، حفظ و نگهداری دندان در استخوان به نحوی است که بتوانند وظیفه شان را بخوبی انجام دهند. دندانها ممکن است کاملا سالم باشند ولی در اثر بیماری بافتهای نگهدارنده نه تنها لق شده، بلکه عفونت ناشی از آن به سایر دندانها و اعضای دیگر بدن نیز آسیب برساند.

انواع دندانها

دندانهای پیشین
این دندانها برای بریدن و قطعه قطعه کردن غذا کاربرد دارند.

دندان نیش
به صورت نوک تیز بوده، برای گرفتن غذا و کمک به تکه تکه کردن غذا استفاده می شوند.

دندانهای آسیاب کوچک
دارای سطحی صاف و پهن بوده وظیفه له کردن غذا را بر عهده دارند.این دندانها فقط در دندانهای دایمی دیده می شوند.

دندانهای آسیاب بزرگ
بزرگترین دندانهای دهان هستند که سطح بزرگتری داشته، برای نرم و له کردن غذا استفاده می شوند.دارای سطحی صاف و پهن بوده وظیفه له کردن غذا را بر عهده دارند.این دندانها فقط در دندانهای دایمی دیده می شوند.

دندان عقل
۴ عدد از این دندانهای آسیاب دایمی با توجه به زمان رویش آنها که سن ۱۵ سالگی می باشد ، دندان عقل نامیده می شوند.

زبان
جوانه های چشایی زبان وظیفه تشخیص ۴ مزه اصلی غذاها را بر عهده دارند.

ساختمان دندان

مینای دندان
خارجی ترین و سخت ترین سطح دندان که روی تاج دندان را می پوشاند. مینای دندان سخت ترین ماده در بدن انسان نیز می باشد.

عاج دندان
به سختی مینای دندان نبوده ، حجم کلی دندان را شکل می دهد و در صورت ضعیف شدن مینا ، ممکن است حساس و مستعد پوسیدگی باشد.

تاج دندان
قسمتی از دندان که بالای لثه قراردارد را تاج می گویند.

لثه
بافت نرم اطراف ریشه دندان و سمنتوم که سطح استخوان فک را پوشانده ، به عنوان یک محافظ از آنها محافظت می کند.

ریشه
قسمت مخفی دندان که در پایین لثه قرار دارد و دندان را در داخل استخوان فک نگه می دارد.

پالپ
بافت نرم مغزی دندان که حاوی رگ خونی و عصب دندانی می باشد. این بافت ازسطح دندان (عاج) تا قسمت انتهایی آن یعنی ریشه ادامه می یابد.

سمنتوم
لایه بسیار نازکی است که روی سطح ریشه را می‌پوشاند (همانند مینا در تاج دندان)،الیاف نگهدارنده دندان ازیک سو به استخوان و از سوی دیگر در درون سمنتوم ریشه قرار می‌گیرند.

رگهای خونی و اعصاب
دندانها یک رشته عصبی دارند که نسبت به تحریکهای مختلف حساس بوده ، بروز مشکلات دندانی را هشدار می دهند و رگهای خونی نیز برای تغذیه بافتهای زنده داخل دهان لازم می باشند.

لثه

دندانها مستقیما به استخوان نچسبیده اند بلکه توسط الیافی به نام پریودونتال لیگامنت و یا الیاف نگهدارنده دندان به استخوان وصل می باشند. وظیفه این بافتها تغذیه، حفظ و نگهداری دندان در استخوان به نحوی است که بتوانند وظیفه شان را بخوبی انجام دهند. دندانها ممکن است کاملا سالم باشند ولی در اثر بیماری بافتهای نگهدارنده نه تنها لق شده، بلکه عفونت ناشی از آن به سایر دندانها و اعضای دیگر بدن نیز آسیب برساند.


null
.

دندان ها در انسان به طور کلی به ۲ گروه دندان های شیری و دندان های دائمی تقسیم می شوند. دوره مختلط بازه سنی ۶ تا ۱۲ سالگی است که در آن فرد دارای هر دو نوع دندانهای شیری و دایمی می باشد.

دوره دندانی شیری از ۶ ماهگی تا زمان رویش اولین دندان دائمی در حدود ۶ سالگی است. تعداد دندانهای شیری در کل ۲۰ دندان می باشد که ۱۰ دندان در فک بالا و ۱۰ دندان در فک پائین قرار دارد . در هر فک دندان ها به ۳ گروه دندان های پیشین (۴ دندان) ، دندان های نیش (۲ دندان و دندان های آسیاب شیری (۴ دندان) تقسیم می شوند.

اولین دندان های شیری ، دندان های پیشین و آخرین دندانها ، دندان های آسیاب شیری دوم هستند که در حدود سن ۲۸ ماهگی رویش پیدا می کنند.

پوسیدگی یا از دست دادن زودهنگام دندان های شیری می تواند منجر به بهم خوردن روند تکاملی و رشدی دندانها گردد. با پوسیدگی و از دست رفتن دندان های شیری ، فضای دندان مذکور تغییر کرده و مشکلاتی مانند نامرتبی دندان ها، نمای صورتی نامناسب، مشکلات جویدن ، مشکلات لثه ای و غیره ایجاد می گردد که درمان های پیچیده و پر هزینه بعدی را در پی خواهد داشت . دقت کنید در موارد پوسیدگی یا از دست رفتن دندان شیری حتما با دندانپزشک مشورت نمائید.

دوره دندانی مختلط با رویش اولین دندان دائمی در ۶ سالگی شروع می شود . در برخی افراد اولین دندان ، دندان پیش در فک پائین می باشد که همزمان با رویش آن دندان شیری می افتد و در برخی دیگر دندان آسیاب بزرگ ، اولین دندانی است که در انتهای قوس دندانی رویش پیدا می کند. در محل رویش این دندان ، دندان شیری وجود ندارد و اغلب والدین آن را با دندان شیری اشتباه می گیرند که نیازمند توجه ویژه والدین است . رویش دندان های دائمی همراه با تحلیل ریشه دندان های شیری و جایگزینی آنها با دندان دائمی است .

این روند تا سن ۱۲ سالگی و در نهایت با جایگزینی دندان نیش دائمی با نیش شیری فک بالا ادامه پیدا می کند. ترتیب صحیح رویش دندان های دائمی ، افتادن زود هنگام یا دیر هنگام دندان شیری و رویش دندان دائمی بدون افتادن دندان شیری مسائلی است که در این دوره باید به آن توجه نمود.

تعداد دندان های دائمی ۳۲ دندان می باشد که در فک پائین و بالا قرار گرفته اند. در هر فک ۴۰ دندان پیشین ، ۲ دندان نیش ، ۴ دندان آسیاب کوچک و ۶ دندان آسیاب بزرگ وجود دارد . اولین دندان دائمی در سن ۶ سالگی و آخرین دندان که دندان عقل است بعد از ۱۵ سالگی رویش پیدا می کند. رویش دندانهای دایمی بصورت گروهی و با توجه به ترتیب زیر می باشد:

گروه اول: دندانهای آسیاب بزرگ اول ، دندانهای پیش پائین و بالا در ۸-۶ سالگی

گروه دوم : دندانهای نیش پائین و اولین دندان آسیاب کوچک بالا و پائین در ۹ سالگی

گروه سوم : دندان نیش بالا و دومین دندان آسیاب کوچک بالا و پائین در حدود ۱۲-۱۱ سالگی

گروه چهارم : دومین دندان آسیاب بزرگ در حدود ۱۳-۱۲ سالگی

آخرین گروه دندانی دندان های عقل هستند که بعد از ۱۵ سالگی و با تنوع زیاد رویش پیدا می کنند. در موارد عدم ترتیب صحیح رویش ، تاخیر یا رویش زودهنگام دندان دائمی ، لازم است با دندانپزشک مشورت شود . برای ارزیابی وضعیت تکاملی دندانها و پیش بینی بروز مشکلات و ناهنجاری های مرتبط با آن ، مشاوره با متخصص ارتودنسی در سن ۷ سالگی نیز توصیه می شود .

رویش دندانی

دندان ها در انسان به طور کلی به ۲ گروه دندان های شیری و دندان های دائمی تقسیم می شوند. دوره مختلط بازه سنی ۶ تا ۱۲ سالگی است که در آن فرد دارای هر دو نوع دندانهای شیری و دایمی می باشد.

دوره دندانی شیری

دوره دندانی شیری از ۶ ماهگی تا زمان رویش اولین دندان دائمی در حدود ۶ سالگی است. تعداد دندانهای شیری در کل ۲۰ دندان می باشد که ۱۰ دندان در فک بالا و ۱۰ دندان در فک پائین قرار دارد . در هر فک دندان ها به ۳ گروه دندان های پیشین (۴ دندان) ، دندان های نیش (۲ دندان و دندان های آسیاب شیری (۴ دندان) تقسیم می شوند.

اولین دندان های شیری ، دندان های پیشین و آخرین دندانها ، دندان های آسیاب شیری دوم هستند که در حدود سن ۲۸ ماهگی رویش پیدا می کنند.

پوسیدگی یا از دست دادن زودهنگام دندان های شیری می تواند منجر به بهم خوردن روند تکاملی و رشدی دندانها گردد. با پوسیدگی و از دست رفتن دندان های شیری ، فضای دندان مذکور تغییر کرده و مشکلاتی مانند نامرتبی دندان ها، نمای صورتی نامناسب، مشکلات جویدن ، مشکلات لثه ای و غیره ایجاد می گردد که درمان های پیچیده و پر هزینه بعدی را در پی خواهد داشت . دقت کنید در موارد پوسیدگی یا از دست رفتن دندان شیری حتما با دندانپزشک مشورت نمائید.

دوره دندانی مختلط

دوره دندانی مختلط با رویش اولین دندان دائمی در ۶ سالگی شروع می شود . در برخی افراد اولین دندان ، دندان پیش در فک پائین می باشد که همزمان با رویش آن دندان شیری می افتد و در برخی دیگر دندان آسیاب بزرگ ، اولین دندانی است که در انتهای قوس دندانی رویش پیدا می کند. در محل رویش این دندان ، دندان شیری وجود ندارد و اغلب والدین آن را با دندان شیری اشتباه می گیرند که نیازمند توجه ویژه والدین است . رویش دندان های دائمی همراه با تحلیل ریشه دندان های شیری و جایگزینی آنها با دندان دائمی است .

این روند تا سن ۱۲ سالگی و در نهایت با جایگزینی دندان نیش دائمی با نیش شیری فک بالا ادامه پیدا می کند. ترتیب صحیح رویش دندان های دائمی ، افتادن زود هنگام یا دیر هنگام دندان شیری و رویش دندان دائمی بدون افتادن دندان شیری مسائلی است که در این دوره باید به آن توجه نمود.

دوره دندانی دایمی

تعداد دندان های دائمی ۳۲ دندان می باشد که در فک پائین و بالا قرار گرفته اند. در هر فک ۴۰ دندان پیشین ، ۲ دندان نیش ، ۴ دندان آسیاب کوچک و ۶ دندان آسیاب بزرگ وجود دارد . اولین دندان دائمی در سن ۶ سالگی و آخرین دندان که دندان عقل است بعد از ۱۵ سالگی رویش پیدا می کند. رویش دندانهای دایمی بصورت گروهی و با توجه به ترتیب زیر می باشد:

گروه اول: دندانهای آسیاب بزرگ اول ، دندانهای پیش پائین و بالا در ۸-۶ سالگی

گروه دوم : دندانهای نیش پائین و اولین دندان آسیاب کوچک بالا و پائین در ۹ سالگی

گروه سوم : دندان نیش بالا و دومین دندان آسیاب کوچک بالا و پائین در حدود ۱۲-۱۱ سالگی

گروه چهارم : دومین دندان آسیاب بزرگ در حدود ۱۳-۱۲ سالگی

آخرین گروه دندانی دندان های عقل هستند که بعد از ۱۵ سالگی و با تنوع زیاد رویش پیدا می کنند. در موارد عدم ترتیب صحیح رویش ، تاخیر یا رویش زودهنگام دندان دائمی ، لازم است با دندانپزشک مشورت شود . برای ارزیابی وضعیت تکاملی دندانها و پیش بینی بروز مشکلات و ناهنجاری های مرتبط با آن ، مشاوره با متخصص ارتودنسی در سن ۷ سالگی نیز توصیه می شود .


null
.

برای ایجاد بیماریهای دهان و دندان وجود چهار عامل ضروری است.

عامل اول : باکتریها

عامل دوم : مواد غذایی مورد نیاز باکتریها که عمدتا مواد قندی مصرف شده می باشند.

عامل سوم : زمان کافی برای رشد و تکثیر باکتریها و ترشح مواد سمی و اسیدی از آنها

عامل چهارم : ساختمان دندان و الیاف نگهدارنده

نکته بسیار مهم آن است که بیماریهای پوسیدگی و لثه در حضور ۴عامل فوق رخ می دهد و اگر هرکدام از عوامل فوق کنترل شوند، روند بروز بیماری کنترل یا متوقف می شود. برای آشنایی کامل تر با عوامل ایجاد کننده بیماری، بر روی آنها کلیک نمائید .

باکتری ها به طور طبیعی در دهان وجود دارند، ولی تعداد آنها كم بوده و قدرت ایجاد بیماری را ندارند. در صورتی که اقدامات بهداشتی به طور مناسب انجام نشود، با رسوب مواد پروتئینی بزاق و مواد غذایی ، امکان رشد و تکثیر باکتریها زیاد شده و توده ای را بوجود می آورند که پلاک باکتریال نامیده می شود . پلاک باکتریال در مراحل اولیه با انجام اقدامات بهداشتی مثل مسواک و نخ زدن می تواند از سطح دندان حذف شود . در صورتی که مواد سخت و آهکی به این توده اضافه شود ، حاصل آن ترکیب جرم و پلاک دندانی است که با روشهای معمول بهداشت دهان حذف نمی شوند.

تشکیل جرم، امکان نفوذ باکتریها را در محل های ایمن تر فراهم نموده و به رشد و تکثیر آنها کمک می کند. باکتریها با ترشح اسید ، باعث حل شدن بافت سخت دندان یعنی میناو عاج می شوند و با ترشح مواد سمی باعث تحریک بافت نرم لثه و التهاب لثه می شوند .

مسئله مهم در افزایش باکتریها و افزایش ترشحات آنها ، تامین مواد غذایی مورد نیاز آنها یعنی مصرف مواد قندی است . استفاده از مواد قندی بصورت مکرر امکان تامین مداوم سوخت مورد نیاز باکتریها را فراهم می نماید . با توجه به اینکه مواد قندی در حد متوسط جزء نیازهای بدن می باشد ، استفاده از آنها در کنار وعده های اصلی غذایی توصیه می شود. هر چقدر تعداد دفعات مصرف این مواد کاهش یابد ، امکان کاهش سوخت مورد نیاز باکتریها بیشتر فراهم می شود.

اگر مواد غذایی به مدت طولانی در کنار دندان باقی بماند ، امکان تامین مواد غذایی باکتریها در مدت بیشتری فراهم شده است . مثلا مصرف نوشیدنی های شیرین در فاصله های یک تا دو ساعته ، یا مصرف مواد قندی مشابه آبنبات که حل شدن آن در دهان طولانی است ، و یا مصرف مواد قندی چسبنده به دندان ، اثرات بیماری زایی بیشتری دارد . در صورت مصرف مشابه مواد فوق لازم است پس از صرف هر وعده، دندانها به خوبی مسواک و نخ زده شوند. در کودکان بهتر است مواد مورد علاقه آنها در یک وعده از شبانه روز در اختیار آنها قرار داده شود.

علیرغم تصور جامعه در خصوص ارثی بودن خرابی دندانها ، سهم در خرابی دندانها در حدود ۷ درصد تعیین شده است. در صورت عدم رعایت مراقبت های مورد نیاز دندان ها ، ساختمان دندان ضعیف و ضعیف تر شده و ممکن است به خرابی پیش روند و سریع همه دندان ها منتهی شود . برای درک این موضوع بهتر است دندانی را در نظر بگیریم که به مدت زمان بسیار کم یا طولانی در محلول اسیدی با غلظت کم ، متوسط یا شدید قرار گرفته است . بنابراین هر چقدر محلول اسیدی غلیظ تر و مدت زمان قرار گیری دندان در آن طولانی تر باشد ، دندان با سرعت و قدرت زیادتری ضعیف شده و صدمه می بیند.

مقدمه

برای ایجاد بیماریهای دهان و دندان وجود چهار عامل ضروری است.

عامل اول : باکتریها

عامل دوم : مواد غذایی مورد نیاز باکتریها که عمدتا مواد قندی مصرف شده می باشند.

عامل سوم : زمان کافی برای رشد و تکثیر باکتریها و ترشح مواد سمی و اسیدی از آنها

عامل چهارم : ساختمان دندان و الیاف نگهدارنده

نکته بسیار مهم آن است که بیماریهای پوسیدگی و لثه در حضور ۴عامل فوق رخ می دهد و اگر هرکدام از عوامل فوق کنترل شوند، روند بروز بیماری کنترل یا متوقف می شود. برای آشنایی کامل تر با عوامل ایجاد کننده بیماری، بر روی آنها کلیک نمائید .

باکتریها

باکتری ها به طور طبیعی در دهان وجود دارند، ولی تعداد آنها كم بوده و قدرت ایجاد بیماری را ندارند. در صورتی که اقدامات بهداشتی به طور مناسب انجام نشود، با رسوب مواد پروتئینی بزاق و مواد غذایی ، امکان رشد و تکثیر باکتریها زیاد شده و توده ای را بوجود می آورند که پلاک باکتریال نامیده می شود . پلاک باکتریال در مراحل اولیه با انجام اقدامات بهداشتی مثل مسواک و نخ زدن می تواند از سطح دندان حذف شود . در صورتی که مواد سخت و آهکی به این توده اضافه شود ، حاصل آن ترکیب جرم و پلاک دندانی است که با روشهای معمول بهداشت دهان حذف نمی شوند.

تشکیل جرم، امکان نفوذ باکتریها را در محل های ایمن تر فراهم نموده و به رشد و تکثیر آنها کمک می کند. باکتریها با ترشح اسید ، باعث حل شدن بافت سخت دندان یعنی میناو عاج می شوند و با ترشح مواد سمی باعث تحریک بافت نرم لثه و التهاب لثه می شوند .

مواد غذایی مورد نیاز باکتریها

مسئله مهم در افزایش باکتریها و افزایش ترشحات آنها ، تامین مواد غذایی مورد نیاز آنها یعنی مصرف مواد قندی است . استفاده از مواد قندی بصورت مکرر امکان تامین مداوم سوخت مورد نیاز باکتریها را فراهم می نماید . با توجه به اینکه مواد قندی در حد متوسط جزء نیازهای بدن می باشد ، استفاده از آنها در کنار وعده های اصلی غذایی توصیه می شود. هر چقدر تعداد دفعات مصرف این مواد کاهش یابد ، امکان کاهش سوخت مورد نیاز باکتریها بیشتر فراهم می شود.

زمان رسیدن مواد غذایی

اگر مواد غذایی به مدت طولانی در کنار دندان باقی بماند ، امکان تامین مواد غذایی باکتریها در مدت بیشتری فراهم شده است . مثلا مصرف نوشیدنی های شیرین در فاصله های یک تا دو ساعته ، یا مصرف مواد قندی مشابه آبنبات که حل شدن آن در دهان طولانی است ، و یا مصرف مواد قندی چسبنده به دندان ، اثرات بیماری زایی بیشتری دارد . در صورت مصرف مشابه مواد فوق لازم است پس از صرف هر وعده، دندانها به خوبی مسواک و نخ زده شوند. در کودکان بهتر است مواد مورد علاقه آنها در یک وعده از شبانه روز در اختیار آنها قرار داده شود.

استحکام دندانها

علیرغم تصور جامعه در خصوص ارثی بودن خرابی دندانها ، سهم در خرابی دندانها در حدود ۷ درصد تعیین شده است. در صورت عدم رعایت مراقبت های مورد نیاز دندان ها ، ساختمان دندان ضعیف و ضعیف تر شده و ممکن است به خرابی پیش روند و سریع همه دندان ها منتهی شود . برای درک این موضوع بهتر است دندانی را در نظر بگیریم که به مدت زمان بسیار کم یا طولانی در محلول اسیدی با غلظت کم ، متوسط یا شدید قرار گرفته است . بنابراین هر چقدر محلول اسیدی غلیظ تر و مدت زمان قرار گیری دندان در آن طولانی تر باشد ، دندان با سرعت و قدرت زیادتری ضعیف شده و صدمه می بیند.


null
.

وجود هر ۴ عامل باکتری ، ماده مورد نیاز باکتریها مواد قندی)، زمان کافی و ساختمان دندان برای ایجاد پوسیدگی ، موثر است. این ۴ عامل با یکدیگر چرخه ایجاد پوسیدگی را تشکیل می دهند. باکتریهای موجود در دهان ، در محل های امن و دور از حرکت مسواک و نخ دندان رشد و تکثیر پیدا کرده و مواد غذایی مورد نیاز را از محیط دهان جذب نموده و با فرصت کافی که در اختیار آنها قرار داده شده است اسید ترشح کرده و این اسید نیز در مجاورت مینای دندان باعث آزاد شدن مواد معدنی مینا و ضعیف شدن آن می شوند .

با حل شدن مینا که سخت ترین ماده موجود در بدن است، پوسیدگی به بخش دوم دندان یعنی عاج می رسد. در این مرحله دردهای تحریکی دندان بروز می کند ، که نمونه آن تحریک با شیرینی با آب سرد است . با توجه به اینکه سختی عاج كمتر از مینا است، پوسیدگیدر آن به سرعت پیشرفت می نماید . و به بخش مرکزی دندان که حاوی عروق و اعصاب دندان است می رسد. دردهای شدید دندانی هنگامی بروز می کند که پوسیدگی تا نزدیکیهای بافت مرکزی در عاج پیشرفت نموده باشد. در صورتی که مداخله ای انجام نشود ، ترشحات میکروب ها از طریق بافت مرکز دندان به نوک ریشه منتقل شده و باعث بروز آبسه های دندانی و تورم می شوند، نتیجه این فرآیند، خورده شدن استخوان اطراف ریشه و نفوذ ترشحات میکروبی و التهاب در بافت های نرم اطراف ریشه می باشد .

بهترین راه برای جلوگیری از پوسیدگی دندانها، کم کردن میزان پلاکها و باکتریهای داخل دهان می باشد. بعد از خوردن غذا ، داخل دهان کمی خاصیت اسیدی پیدا می کند ، این محیط اسیدی ، سرعت پوسیده شدن دندانها را افزایش می دهد. برای کنترل پوسیدگی و پیشگیری از آن لازم است روشهای رعایت بهداشت دهان و دندان و کنترل رژیم غذایی به صورت کامل رعایت شوند. برای آشنایی با این روشها به قسمت مراقبتها (روش های پیشگیری) در همین لوح مراجعه نمائید.

استانداردترین روش درمان پوسیدگی ، برداشتن آنها و پرکردن دندان با مواد پرکردگی مخصوص نظیر آمالگام و مواد کامپوزیتی می باشد. آمالگام مواد نقره ای رنگ و از جنس آلیاژ نقره همراه با سایر فلزات نظیر مس می باشد. مواد کامپوزیتی ظاهر بهتری دارند زیرا همرنگ دندان هستند. چنانچه حجم پوسیدگی زیاد باشد، ممکن است قسمتهای باقیمانده از دندان توانایی نگهداری مواد پرکردگی را نداشته باشند در این صورت دندانپزشک شما ابتدا پوسیدگی را حذف نموده، سپس آن را با مواد پرکردگی ، پر می کند و در انتها برای استحکام دندان ، روی آن روکش مصنوعی قرار می دهد.

ایجاد پوسیدگی دندان

وجود هر ۴ عامل باکتری ، ماده مورد نیاز باکتریها مواد قندی)، زمان کافی و ساختمان دندان برای ایجاد پوسیدگی ، موثر است. این ۴ عامل با یکدیگر چرخه ایجاد پوسیدگی را تشکیل می دهند. باکتریهای موجود در دهان ، در محل های امن و دور از حرکت مسواک و نخ دندان رشد و تکثیر پیدا کرده و مواد غذایی مورد نیاز را از محیط دهان جذب نموده و با فرصت کافی که در اختیار آنها قرار داده شده است اسید ترشح کرده و این اسید نیز در مجاورت مینای دندان باعث آزاد شدن مواد معدنی مینا و ضعیف شدن آن می شوند .

پیشرفت پوسیدگی دندان

با حل شدن مینا که سخت ترین ماده موجود در بدن است، پوسیدگی به بخش دوم دندان یعنی عاج می رسد. در این مرحله دردهای تحریکی دندان بروز می کند ، که نمونه آن تحریک با شیرینی با آب سرد است . با توجه به اینکه سختی عاج كمتر از مینا است، پوسیدگیدر آن به سرعت پیشرفت می نماید . و به بخش مرکزی دندان که حاوی عروق و اعصاب دندان است می رسد. دردهای شدید دندانی هنگامی بروز می کند که پوسیدگی تا نزدیکیهای بافت مرکزی در عاج پیشرفت نموده باشد. در صورتی که مداخله ای انجام نشود ، ترشحات میکروب ها از طریق بافت مرکز دندان به نوک ریشه منتقل شده و باعث بروز آبسه های دندانی و تورم می شوند، نتیجه این فرآیند، خورده شدن استخوان اطراف ریشه و نفوذ ترشحات میکروبی و التهاب در بافت های نرم اطراف ریشه می باشد .

پیشگیری از پوسیدگی

بهترین راه برای جلوگیری از پوسیدگی دندانها، کم کردن میزان پلاکها و باکتریهای داخل دهان می باشد. بعد از خوردن غذا ، داخل دهان کمی خاصیت اسیدی پیدا می کند ، این محیط اسیدی ، سرعت پوسیده شدن دندانها را افزایش می دهد. برای کنترل پوسیدگی و پیشگیری از آن لازم است روشهای رعایت بهداشت دهان و دندان و کنترل رژیم غذایی به صورت کامل رعایت شوند. برای آشنایی با این روشها به قسمت مراقبتها (روش های پیشگیری) در همین لوح مراجعه نمائید.

درمان پوسیدگی

استانداردترین روش درمان پوسیدگی ، برداشتن آنها و پرکردن دندان با مواد پرکردگی مخصوص نظیر آمالگام و مواد کامپوزیتی می باشد. آمالگام مواد نقره ای رنگ و از جنس آلیاژ نقره همراه با سایر فلزات نظیر مس می باشد. مواد کامپوزیتی ظاهر بهتری دارند زیرا همرنگ دندان هستند. چنانچه حجم پوسیدگی زیاد باشد، ممکن است قسمتهای باقیمانده از دندان توانایی نگهداری مواد پرکردگی را نداشته باشند در این صورت دندانپزشک شما ابتدا پوسیدگی را حذف نموده، سپس آن را با مواد پرکردگی ، پر می کند و در انتها برای استحکام دندان ، روی آن روکش مصنوعی قرار می دهد.


null
.

رنگ: رنگ طبیعی لثه ، صورتی روشن می باشد که به دلیل جریان خون طبیعی است . هر چقدر جریان خون زیادتر شود ، رنگ لثه به سمت قرمز گرایش پیدا می کند. رنگ لثه وابسته به رنگ پوست تغییراتی دارد . بطوریکه در افراد با پوست تیره تر ، ممکن است رگه های قهوه ای هم در آن دیده شود.

قوام لثه : در حالت طبیعی محکم است که با فشار دادن نوک انگشت ، فرو رفته و با برداشتن نوک انگشت به حالت قبل بر می گردد . در حالت طبیعی ، فشار انگشت باعث تحریک و خونریزی لثه نمی شود.

نمای لثه : لثه در حالت طبیعی نمای دانه دانه یا پوست پرتغالی دارد . در آغاز بیماری لثه ، با افزایش مایع میان بافتی ، نمای دانه دانه کاهش پیدا می کند .

شکل لثه : از برجستگی های ریشه دندان ها و ناحیه گردنی دندان تبعیت می کند. در حاشیه دندان ، لثه حالت کنگره ای با لبه نازک و چاقویی پیدا می کند و به ملایمت روی دندان قرار می گیرد. در لثه سالم خونریزی ، درد ، التهاب و ناراحتی وجود ندارد .

با ترشح مواد سمی- میکروبی و واکنش بدن ، لثه به تدریج ملتهب می گردد و شکل و نمای طبیعی خود را از دست می دهد و با تغییر شکل و رنگ لثه و تحریک پذیر شدن آن ، خونریزی از لثه در طی چند روز بعد از مسواک نزدن شروع می شود، بیماری در این مرحله “ژنژیویت” نامیده می شود . بنابراین خونریزی از لثه ، اولین علامت عدم رعایت بهداشت صحیح دندان یعنی عدم استفاده از مسواک و نخ دندان می باشد . در صورتیکه این بیماری در مرحله اولیه باشد ، مسواک و نخ زدن دندان ها بطور دقیق و کافی باعث کنترل و بازگشت سلامتی می شود .

اگر مدت زمان عدم رعایت بهداشت طولانی بوده باشد و جرم در حاشیه لثه ایجاد شده باشد ، لازم است به دندانپزشک مراجعه شود تا جرم گیری انجام شده و سپس با رعایت بهداشت ، وضعیت طبیعی برقرار شود.

در صورتیکه بیماری لثه کنترل نشود و ترشحات میکروبی به استخوان زیر لثه برسد ، تحریکات ایجاد شده باعث حذف استخوان اطراف ریشه دندان ها می شود و امکان نفوذ باکتری ها را به لایه های عمیق تر فراهم می کند که در این صورت نیز رعایت بهداشت سخت و سخت تر شده و نیاز به اقدامات درمانی پیچیده تری خواهد داشت . با حذف استخوان اطراف ریشه دندانها، لقی دندان و در بلند مدت از دست رفتن آن اتفاق خواهد افتاد.

در صورتیکه بیماری لثه کنترل نشود و ترشحات میکروبی به استخوان زیر لثه برسد ، تحریکات ایجاد شده باعث حذف استخوان اطراف ریشه دندان ها می شود و امکان نفوذ باکتری ها را به لایه های عمیق تر فراهم می کند که در این صورت نیز رعایت بهداشت سخت و سخت تر شده و نیاز به اقدامات درمانی پیچیده تری خواهد داشت . با حذف استخوان اطراف ریشه دندانها، لقی دندان و در بلند مدت از دست رفتن آن اتفاق خواهد افتاد.

مشخصات لثه سالم

رنگ: رنگ طبیعی لثه ، صورتی روشن می باشد که به دلیل جریان خون طبیعی است . هر چقدر جریان خون زیادتر شود ، رنگ لثه به سمت قرمز گرایش پیدا می کند. رنگ لثه وابسته به رنگ پوست تغییراتی دارد . بطوریکه در افراد با پوست تیره تر ، ممکن است رگه های قهوه ای هم در آن دیده شود.

قوام لثه : در حالت طبیعی محکم است که با فشار دادن نوک انگشت ، فرو رفته و با برداشتن نوک انگشت به حالت قبل بر می گردد . در حالت طبیعی ، فشار انگشت باعث تحریک و خونریزی لثه نمی شود.

نمای لثه : لثه در حالت طبیعی نمای دانه دانه یا پوست پرتغالی دارد . در آغاز بیماری لثه ، با افزایش مایع میان بافتی ، نمای دانه دانه کاهش پیدا می کند .

شکل لثه : از برجستگی های ریشه دندان ها و ناحیه گردنی دندان تبعیت می کند. در حاشیه دندان ، لثه حالت کنگره ای با لبه نازک و چاقویی پیدا می کند و به ملایمت روی دندان قرار می گیرد. در لثه سالم خونریزی ، درد ، التهاب و ناراحتی وجود ندارد .

شروع بیماری لثه

با ترشح مواد سمی- میکروبی و واکنش بدن ، لثه به تدریج ملتهب می گردد و شکل و نمای طبیعی خود را از دست می دهد و با تغییر شکل و رنگ لثه و تحریک پذیر شدن آن ، خونریزی از لثه در طی چند روز بعد از مسواک نزدن شروع می شود، بیماری در این مرحله “ژنژیویت” نامیده می شود . بنابراین خونریزی از لثه ، اولین علامت عدم رعایت بهداشت صحیح دندان یعنی عدم استفاده از مسواک و نخ دندان می باشد . در صورتیکه این بیماری در مرحله اولیه باشد ، مسواک و نخ زدن دندان ها بطور دقیق و کافی باعث کنترل و بازگشت سلامتی می شود .

اگر مدت زمان عدم رعایت بهداشت طولانی بوده باشد و جرم در حاشیه لثه ایجاد شده باشد ، لازم است به دندانپزشک مراجعه شود تا جرم گیری انجام شده و سپس با رعایت بهداشت ، وضعیت طبیعی برقرار شود.

پیشرفت بیماری لثه

در صورتیکه بیماری لثه کنترل نشود و ترشحات میکروبی به استخوان زیر لثه برسد ، تحریکات ایجاد شده باعث حذف استخوان اطراف ریشه دندان ها می شود و امکان نفوذ باکتری ها را به لایه های عمیق تر فراهم می کند که در این صورت نیز رعایت بهداشت سخت و سخت تر شده و نیاز به اقدامات درمانی پیچیده تری خواهد داشت . با حذف استخوان اطراف ریشه دندانها، لقی دندان و در بلند مدت از دست رفتن آن اتفاق خواهد افتاد.

درمان بیماری لثه

در صورتیکه بیماری لثه کنترل نشود و ترشحات میکروبی به استخوان زیر لثه برسد ، تحریکات ایجاد شده باعث حذف استخوان اطراف ریشه دندان ها می شود و امکان نفوذ باکتری ها را به لایه های عمیق تر فراهم می کند که در این صورت نیز رعایت بهداشت سخت و سخت تر شده و نیاز به اقدامات درمانی پیچیده تری خواهد داشت . با حذف استخوان اطراف ریشه دندانها، لقی دندان و در بلند مدت از دست رفتن آن اتفاق خواهد افتاد.


null
.

روش های کم هزینه ، ایمن و موثری برای پیشگیری از بیماری های دهان و دندان وجود دارد . پیشگیری از بیماری های دهان و دندان علاوه بر کمکی که به حفظ سلامت سایر اعضاء بدن می کند، در حفظ زیبایی و شادابی صورت تاثیر عمده ای دارد . آشنایی والدین و انتقال اطلاعات به فرزندانشان یکی از راه های کاهش مشکلات بیماری های دهان و دندان در آینده است تا بدینوسیله علاوه بر حفظ سلامت بدن ، از درمان های پیچیده و پر هزینه و عواقب ناشی از ارتباط متقابل دهان و دندان با بیماری های گوارشی ، قلبی ، روحی و روانی کاسته شود.

امروزه انواع نخ دندان های مومی و غیر مومی، فلورایددار و فاقد فلوراید وجود دارند. نخ دندان فلوراید دار ارجح بوده ، و در صورتیکه دارای دندان های به هم چسبیده هستید که نخ به آسانی از آنها عبور نمی کند از نخ دندان دارای موم استفاده نمائید تا حالت مومی آن در عبور نخ دندان، از بین دندان ها به شما کمک کند. در مواردی با توجه به نوع درمانهای دندانپزشکی انجام شده ممکن است نیاز به وسایل کمکی داشته باشید . در این مورد از دندانپزشکتان راهنمایی بخواهید.

مرحله اول

طول ۳۰ سانتیمتر از نخ دندان را جدا نموده و آنرا دور انگشتان میانی هر دو دست بپیچانید. برای هدایت نخ دندان در بین دندان ها از حرکات انگشتان اشاره و شست در دست کمک بگیرید.

مرحله دوم

با راهنمایی انگشتان اشاره ، نخ را به آرامی در بین دو دندان قرار داده و با حرکت اره مانند سعی کنید آنرا از نقطه تماس دو دندان عبور دهید. این کار را با آرامش انجام دهید تا با حرکت کنترل نشده باعث صدمه به لثه نشوید.

مرحله سوم

نخ دندان را در دور دندان قرار دهید ، بطوریکه دندان را در برگرفته و شکل قوس C مانند به خود بگیرد. نخ را همزمان بر روی سطح دندان فشار داده و آنرا به آرامی به بالا و پائین حرکت دهید . در سمت لثه ، نخ باید به آرامی در زیر لثه قرار گیرد. با حرکت نخ بر روی دندان و تمیز شدن آن، صدای تمیزی حرکت نخ روی دندان احساس می شود . برای دندان مجاور نیز این حرکت را تکرار نمائید.

مرحله چهارم

قسمت تمیزی از نخ دندان را آزاد نموده ، دندان دیگری را نخ بزنید. این فرایند را برای تمام دندانها بخصوص دندانهای عقب تکرار نمایید.

مرحله پنجم

پس از اتمام نخ زدن تمام دندانها ، دهان خود را با آب شستشو داده و برای بررسی تمیز شدن دندان ها لبخند زده و آنها را از نظر تمیزی کنترل نمائید.

استفاده از فلاسر (نخ دندان آماده) :

مرحله اول

عمده مسائلی که در ارتباط با طرح مسواک و اثر آن در کاهش میزان پوسیدگی مطرح می شود تبلیغات است و فقط روش صحیح مسواک زدن است که باعث تمیزی دندان ها و لثه می شود. در صورتیکه وضعیت دندان ها و لثه هایتان طبیعی است نوع مسواک شما باید نرم با اندازه متوسط باشد . در صورت وجود هر نوع مشکلی لازم است در مورد نوع مسواک با دندانپزشکتان مشورت کنید. بعد از نخ زدن دندان ، ابتدا مسواک را کمی مرطوب نموده، مقدار کمی خمیر دندان برروی آن قرار دهید. لازم است خمیر دندان در الیاف مسواک فرو رفته باشد. بهتر است از خمیر دندان دارای فلوراید استفاده گردد.

فیلم آموزشی مسواک زدن فک بالا :

مرحله دوم

مسواک با زاویه ۴۵ درجه بر روی سطح خارجی دندان قرار می گیرد و با حرکات لغزشی با دامنه کوتاه سطح دندان مسواک زده می شود. این عمل برای سطح خارجی تمام دندانها ادامه پیدا می کند.

مرحله سوم

برای اطمینان از تمیز شدن تمام نواحی می توانید با حرکات لغزشی مسواک و چرخاندن آن به سمت سطح جونده دندان ها، از تمیز شدن حاشیه لثه و بین دندان ها اطمینان حاصل نمائید. این کار را برای تمام دندان ها تکرار نمائید.

مرحله چهارم

سطح پشتی دندان های آسیاب کوچک و بزرگ در این مرحله تمیز می شوند . بدین منظور مسواک را با زاویه ۴۵ درجه در سطح پشتی دندان ها قرار داده و با حرکت لغزشی با دامنه کوتاه سعی کنید الیاف آن را به آرامی وارد حاشیه لثه کنید تا نواحی زیر لثه نیز تمیز گردد. برای تمیز شدن کامل نیاز به حرکت ۸-۷ مرتبه مسواک در ناحیه مربوطه می باشد .

مرحله پنجم

پشت دندان های جلو در فک بالا و فک پائین در این مرحله مسواک زده می شود. بدین منظور مسواک را در سطح پشتی دندان ها قرار داده و با حرکت لغزشی آن را تمیز نموده و در انتها مسواک را در فک بالا به سمت پائین و در فک پائین به سمت بالا بکشید.

مرحله ششم

مسواک را با حرکات لغزشی با دامنه کوتاه بر روی سطح جونده دندان ها حرکت دهید ، اینکار را از آخرین دندان یک سمت در هر فک شروع نموده و تا آخرین دندان سمت مقابل ادامه دهید.

مسواک زدن فک پایین :

مرحله هفتم

الياف مسواک یا پشت مسواک را به آرامی بر روی زبان بکشید تا مواد غذایی باقیمانده از سطح زبان پاک شوند. بدینوسیله می توان از بوی بد دهان پیشگیری نمود.

مرحله هشتم

در انتها دهان خود را با آب شستشو داده و برای بررسی تمیز شدن دندان ها لبخند زده و آنها را از نظر تمیزی کنترل نمائید.

فیلم آموزشی مسواک زدن از نمای نزدیکتر:

مسواک زدن سطوح داخی دندانها :

استفاده از مسواک برقی :

استفاده از مسواک بین دندانی :

اهمیت بهداشت دهان و دندان

روش های کم هزینه ، ایمن و موثری برای پیشگیری از بیماری های دهان و دندان وجود دارد . پیشگیری از بیماری های دهان و دندان علاوه بر کمکی که به حفظ سلامت سایر اعضاء بدن می کند، در حفظ زیبایی و شادابی صورت تاثیر عمده ای دارد . آشنایی والدین و انتقال اطلاعات به فرزندانشان یکی از راه های کاهش مشکلات بیماری های دهان و دندان در آینده است تا بدینوسیله علاوه بر حفظ سلامت بدن ، از درمان های پیچیده و پر هزینه و عواقب ناشی از ارتباط متقابل دهان و دندان با بیماری های گوارشی ، قلبی ، روحی و روانی کاسته شود.

نخ زدن دندان

امروزه انواع نخ دندان های مومی و غیر مومی، فلورایددار و فاقد فلوراید وجود دارند. نخ دندان فلوراید دار ارجح بوده ، و در صورتیکه دارای دندان های به هم چسبیده هستید که نخ به آسانی از آنها عبور نمی کند از نخ دندان دارای موم استفاده نمائید تا حالت مومی آن در عبور نخ دندان، از بین دندان ها به شما کمک کند. در مواردی با توجه به نوع درمانهای دندانپزشکی انجام شده ممکن است نیاز به وسایل کمکی داشته باشید . در این مورد از دندانپزشکتان راهنمایی بخواهید.

مرحله اول

طول ۳۰ سانتیمتر از نخ دندان را جدا نموده و آنرا دور انگشتان میانی هر دو دست بپیچانید. برای هدایت نخ دندان در بین دندان ها از حرکات انگشتان اشاره و شست در دست کمک بگیرید.

مرحله دوم

با راهنمایی انگشتان اشاره ، نخ را به آرامی در بین دو دندان قرار داده و با حرکت اره مانند سعی کنید آنرا از نقطه تماس دو دندان عبور دهید. این کار را با آرامش انجام دهید تا با حرکت کنترل نشده باعث صدمه به لثه نشوید.

مرحله سوم

نخ دندان را در دور دندان قرار دهید ، بطوریکه دندان را در برگرفته و شکل قوس C مانند به خود بگیرد. نخ را همزمان بر روی سطح دندان فشار داده و آنرا به آرامی به بالا و پائین حرکت دهید . در سمت لثه ، نخ باید به آرامی در زیر لثه قرار گیرد. با حرکت نخ بر روی دندان و تمیز شدن آن، صدای تمیزی حرکت نخ روی دندان احساس می شود . برای دندان مجاور نیز این حرکت را تکرار نمائید.

مرحله چهارم

قسمت تمیزی از نخ دندان را آزاد نموده ، دندان دیگری را نخ بزنید. این فرایند را برای تمام دندانها بخصوص دندانهای عقب تکرار نمایید.

مرحله پنجم

پس از اتمام نخ زدن تمام دندانها ، دهان خود را با آب شستشو داده و برای بررسی تمیز شدن دندان ها لبخند زده و آنها را از نظر تمیزی کنترل نمائید.

استفاده از فلاسر (نخ دندان آماده) :

مسواک زدن دندان

مرحله اول

عمده مسائلی که در ارتباط با طرح مسواک و اثر آن در کاهش میزان پوسیدگی مطرح می شود تبلیغات است و فقط روش صحیح مسواک زدن است که باعث تمیزی دندان ها و لثه می شود. در صورتیکه وضعیت دندان ها و لثه هایتان طبیعی است نوع مسواک شما باید نرم با اندازه متوسط باشد . در صورت وجود هر نوع مشکلی لازم است در مورد نوع مسواک با دندانپزشکتان مشورت کنید. بعد از نخ زدن دندان ، ابتدا مسواک را کمی مرطوب نموده، مقدار کمی خمیر دندان برروی آن قرار دهید. لازم است خمیر دندان در الیاف مسواک فرو رفته باشد. بهتر است از خمیر دندان دارای فلوراید استفاده گردد.

فیلم آموزشی مسواک زدن فک بالا :

مرحله دوم

مسواک با زاویه ۴۵ درجه بر روی سطح خارجی دندان قرار می گیرد و با حرکات لغزشی با دامنه کوتاه سطح دندان مسواک زده می شود. این عمل برای سطح خارجی تمام دندانها ادامه پیدا می کند.

مرحله سوم

برای اطمینان از تمیز شدن تمام نواحی می توانید با حرکات لغزشی مسواک و چرخاندن آن به سمت سطح جونده دندان ها، از تمیز شدن حاشیه لثه و بین دندان ها اطمینان حاصل نمائید. این کار را برای تمام دندان ها تکرار نمائید.

مرحله چهارم

سطح پشتی دندان های آسیاب کوچک و بزرگ در این مرحله تمیز می شوند . بدین منظور مسواک را با زاویه ۴۵ درجه در سطح پشتی دندان ها قرار داده و با حرکت لغزشی با دامنه کوتاه سعی کنید الیاف آن را به آرامی وارد حاشیه لثه کنید تا نواحی زیر لثه نیز تمیز گردد. برای تمیز شدن کامل نیاز به حرکت ۸-۷ مرتبه مسواک در ناحیه مربوطه می باشد .

مرحله پنجم

پشت دندان های جلو در فک بالا و فک پائین در این مرحله مسواک زده می شود. بدین منظور مسواک را در سطح پشتی دندان ها قرار داده و با حرکت لغزشی آن را تمیز نموده و در انتها مسواک را در فک بالا به سمت پائین و در فک پائین به سمت بالا بکشید.

مرحله ششم

مسواک را با حرکات لغزشی با دامنه کوتاه بر روی سطح جونده دندان ها حرکت دهید ، اینکار را از آخرین دندان یک سمت در هر فک شروع نموده و تا آخرین دندان سمت مقابل ادامه دهید.

مسواک زدن فک پایین :

مرحله هفتم

الياف مسواک یا پشت مسواک را به آرامی بر روی زبان بکشید تا مواد غذایی باقیمانده از سطح زبان پاک شوند. بدینوسیله می توان از بوی بد دهان پیشگیری نمود.

مرحله هشتم

در انتها دهان خود را با آب شستشو داده و برای بررسی تمیز شدن دندان ها لبخند زده و آنها را از نظر تمیزی کنترل نمائید.

فیلم آموزشی مسواک زدن از نمای نزدیکتر:

مسواک زدن سطوح داخی دندانها :

استفاده از مسواک برقی :

استفاده از مسواک بین دندانی :


null
.

مواد غذایی مفید:

بهترین توصیه برای حفظ سلامت دهان و دندان عمل کردن به هرم غذایی مفید است، که علاوه بر حفظ سلامت دهان و دندان به سلامت کلی بدن نیز کمک می کند . مقدار مصرف در این هرم طوری است که انواع غذاهای کف هرم مفید بوده و بایستی غالب رژیم غذایی را تشکیل دهد و در امتداد آن مصرف مواد غذایی به سمت راس هرم ، بایستی کاهش پیدا کند.

مواد غذایی مضر:

قندها به عنوان منبع اصلی تغذیه باکتری های ایجاد کننده پوسیدگی دندان ، متهم ردیف اول می باشند . معمولا در کشورهای در حال توسعه ، ارزان بودن این مواد غذایی در مقایسه با مواد پروتئینی و سبزیجات ، تمایل به استفاده از مواد قندی را افزایش می دهد. کاهش استفاده از این مواد (قندها) علاوه بر سلامت دهان و دندان به سلامت کلی بدن نیز کمک می کند.

نحوه مصرف:

در صورتیکه از مواد غذایی قندی استفاده می شود، بهتر است از دفعات مصرف آنها در طی شبانه روز کاسته شود . بطور مثال : اگر قرار است حجمی دلخواه از این مواد مصرف شود ، بهتر است بجای تقسیم آن در طی دفعات ، آن را در یک وعده مصرف و پس از آن دهان و دندان ها شسته شوند.


null
.

علاوه بر تلاشی که شما در جهت حفظ سلامت دهان و دندانهایتان دارید ، مواد مکملی نیز وجود دارند که اقدام شما را تکمیل و به سلامت شما کمک می کنند. از وجود و نحوه استفاده مواد جدید ، با توجه به تغییرات و پیشرفت های دوره ای از دندانپزشکتان راهنمایی بخواهید.

خمیر دندان

انواع خمیر دندان های دارای فلوراید به خمیر دندان های فاقد فلوراید ، ارجحیت دارند. تفاوت هایی از نظر ترکیب فلوراید در این خمیر دندان ها وجود دارد که رایج ترین آن ، سدیم فلوراید می باشد. در افراد با دارای حساسیت ریشه ، ترکیبات استانوس فلوراید ترجیح داده می شود. در مورد استفاده از آن با دندانپزشک خود مشورت نمائید.

دهانشویه فلوراید

دهانشویه فلوراید در افراد در معرض خطر پوسیدگی دندان تجویز می گردد . برای استحکام دندان های تازه رویش یافته نیز این دهانشویه ها توصیه می شوند . دقت کنید دهانشویه فلوراید با دهانشویه ضد باکتری تفاوت دارد. از استفاده کردن آنها به جای یکدیگر خودداری نمائید. برخی از دهانشویه ها بطور روزانه و برخی بطور هفتگی استفاده می شوند. در این خصوص با دندانپزشکتان مشورت نمائید.

دهانشویه ضد باکتری

این دهانشویه عمدتا در افراد با بیماری های لثه تجویز می گردد و با دهانشویه پیشگیری از پوسیدگی تفاوت دارد. استفاده خودسرانه از این دهانشویه ها ممکن است عوارضی همچون تغییر و بد رنگ شدن دندان ها را در پی داشته باشد. در صورتیکه دارای بوی بد دهان بوده یا دارای بیماری لثه هستید، برای استفاده از این دهانشویه با دندانپزشک خود مشورت نمائید.

اقدامات حرفه ای برای تسهیل رعایت بهداشت و کمک به پیشگیری از ایجاد بیماریهای دهان و دندان انجام می شوند. در مواردی که دسترسی کافی برای تمیز نمودن ناحیه وجود ندارد، به کمک این اقدامات محل مورد نظر از دسترس باکتری ها خارج می شود . برخی از این اقدامات نیز مربوط به محکم تر نمودن ساختمان دندان می باشد که رایج ترین آن فلوراید تراپی می باشد.

علاوه بر دهانشویه فلورایدی که افراد می توانند در منزل استفاده کنند ، ترکیبات غلیظ تری از این ماده وجود دارد که صرفا توسط دندانپزشک قابل بکارگیری است. در این روش ، پس از آماده سازی سطوح دندان ها ، بسته به نوع ماده تجویز شده ، مقدار کافی از آن به مدت زمان کافی بر روی دندان های فرد قرار داده می شود. بکارگیری این ماده باعث تقویت استحکام دندان می شود و این روش بسته به مستعد بودن دندان فرد به پوسیدگی در دوره های ۳ – ۱ یا ۶ ماهه و بخصوص در کودکان و نوجوانان تجویز می شود.

این ماده برای جلوگیری از دسترسی باکتریها به شیارها استفاده می شود . با توجه به اینکه امکان نفوذ الياف مسواک به درون شیارهای ظریف وجود نداشته ولی امکان نفوذ باکتریها و مواد غذایی به این شیارها وجود دارد که خطر شروع پوسیدگی و پیشرفت آن در این شیارها به مراتب بیشتر از سایر نقاط دندانی می باشد .

در این شیارها که عمدتا بر روی دندان های آسیاب بزرگ و کوچک هستند از سیلانت (مهر و موم کننده ) استفاده می شود . این روش ارزان بوده و بکارگیری آن بسیار آسان و اثر آن قابل توجه می باشد. استفاده از این روش پیشگیری در اولین فرصت بعد از رویش دندان توصیه می شود.

علاوه بر تمام اقدامات پیشگیری کننده ، معاینات دوره ای توسط دندانپزشک بسیار حایز اهمیت می باشد. در این معاینات ، کیفیت مسواک و نخ زدن دندان ، نیاز به استفاده از مکمل ها و اقدامات حرفه ای توسط دندانپزشک ارزیابی و تجویز می شود. برای پیشگیری و کنترل بیماری در مراحل اولیه نیاز به معاینات دوره ای ، حداقل هر ۶ ماه یکبار توسط دندانپزشک می باشد.

مواد مکمل

علاوه بر تلاشی که شما در جهت حفظ سلامت دهان و دندانهایتان دارید ، مواد مکملی نیز وجود دارند که اقدام شما را تکمیل و به سلامت شما کمک می کنند. از وجود و نحوه استفاده مواد جدید ، با توجه به تغییرات و پیشرفت های دوره ای از دندانپزشکتان راهنمایی بخواهید.

خمیر دندان

انواع خمیر دندان های دارای فلوراید به خمیر دندان های فاقد فلوراید ، ارجحیت دارند. تفاوت هایی از نظر ترکیب فلوراید در این خمیر دندان ها وجود دارد که رایج ترین آن ، سدیم فلوراید می باشد. در افراد با دارای حساسیت ریشه ، ترکیبات استانوس فلوراید ترجیح داده می شود. در مورد استفاده از آن با دندانپزشک خود مشورت نمائید.

دهانشویه فلوراید

دهانشویه فلوراید در افراد در معرض خطر پوسیدگی دندان تجویز می گردد . برای استحکام دندان های تازه رویش یافته نیز این دهانشویه ها توصیه می شوند . دقت کنید دهانشویه فلوراید با دهانشویه ضد باکتری تفاوت دارد. از استفاده کردن آنها به جای یکدیگر خودداری نمائید. برخی از دهانشویه ها بطور روزانه و برخی بطور هفتگی استفاده می شوند. در این خصوص با دندانپزشکتان مشورت نمائید.

دهانشویه ضد باکتری

این دهانشویه عمدتا در افراد با بیماری های لثه تجویز می گردد و با دهانشویه پیشگیری از پوسیدگی تفاوت دارد. استفاده خودسرانه از این دهانشویه ها ممکن است عوارضی همچون تغییر و بد رنگ شدن دندان ها را در پی داشته باشد. در صورتیکه دارای بوی بد دهان بوده یا دارای بیماری لثه هستید، برای استفاده از این دهانشویه با دندانپزشک خود مشورت نمائید.

اقدامات حرفه ای

اقدامات حرفه ای برای تسهیل رعایت بهداشت و کمک به پیشگیری از ایجاد بیماریهای دهان و دندان انجام می شوند. در مواردی که دسترسی کافی برای تمیز نمودن ناحیه وجود ندارد، به کمک این اقدامات محل مورد نظر از دسترس باکتری ها خارج می شود . برخی از این اقدامات نیز مربوط به محکم تر نمودن ساختمان دندان می باشد که رایج ترین آن فلوراید تراپی می باشد.

فلورایدتراپی حرفه ای

علاوه بر دهانشویه فلورایدی که افراد می توانند در منزل استفاده کنند ، ترکیبات غلیظ تری از این ماده وجود دارد که صرفا توسط دندانپزشک قابل بکارگیری است. در این روش ، پس از آماده سازی سطوح دندان ها ، بسته به نوع ماده تجویز شده ، مقدار کافی از آن به مدت زمان کافی بر روی دندان های فرد قرار داده می شود. بکارگیری این ماده باعث تقویت استحکام دندان می شود و این روش بسته به مستعد بودن دندان فرد به پوسیدگی در دوره های ۳ – ۱ یا ۶ ماهه و بخصوص در کودکان و نوجوانان تجویز می شود.

فیشورسیلانت

این ماده برای جلوگیری از دسترسی باکتریها به شیارها استفاده می شود . با توجه به اینکه امکان نفوذ الياف مسواک به درون شیارهای ظریف وجود نداشته ولی امکان نفوذ باکتریها و مواد غذایی به این شیارها وجود دارد که خطر شروع پوسیدگی و پیشرفت آن در این شیارها به مراتب بیشتر از سایر نقاط دندانی می باشد .

در این شیارها که عمدتا بر روی دندان های آسیاب بزرگ و کوچک هستند از سیلانت (مهر و موم کننده ) استفاده می شود . این روش ارزان بوده و بکارگیری آن بسیار آسان و اثر آن قابل توجه می باشد. استفاده از این روش پیشگیری در اولین فرصت بعد از رویش دندان توصیه می شود.

معاینات دوره ای

علاوه بر تمام اقدامات پیشگیری کننده ، معاینات دوره ای توسط دندانپزشک بسیار حایز اهمیت می باشد. در این معاینات ، کیفیت مسواک و نخ زدن دندان ، نیاز به استفاده از مکمل ها و اقدامات حرفه ای توسط دندانپزشک ارزیابی و تجویز می شود. برای پیشگیری و کنترل بیماری در مراحل اولیه نیاز به معاینات دوره ای ، حداقل هر ۶ ماه یکبار توسط دندانپزشک می باشد.


null
.

مشاهده کلیپ های آموزشی کمک میکند، تا بیماران بتوانند درک درستی از دوره درمان پیدا کنند و از سویی با علاقه بیشتری نسبت به رعایت دستورات دندانپزشک خود اقدام کنند برای مشاهده کلیپ ها بر روی عکس ها کلیک نمائید.

اهمیت دهان و دندانها و رعایت بهداشت

عوارض عدم توجه به بهداشت دهان و دندانها

ساختمان دندان

دوره های رویش دندانی

بروز بیماری و مشکلات دهان و دندانها

پوسیدگی دندانها و تاثیر آن روی سلامتی بدن

درباره لثه و بیماریهای آن

کنترل غذایی

بهداشت دهان و دندانها

پیشگیری و بهداشت در یک نگاه

بریج های دندانی : جایگزینی برای دندانهای از دست رفته

برداشتن پوسیدگی و پرکردن آن با مواد پرکردگی

حرکت دندانهای مجاور دندان از دست رفته و تاثیر آن بر رشد دندان

جرم گیری و رفع ناراحتی لثه

استفاده از ایمپلنت به جای دندان از دست رفته

سفید کردن دندان به کمک مواد مخصوص

درمان ریشه دندان و آبسه نوک ریشه دندان

استفاده از برس مخصوص برای تمیز کردن بریج دندانی

انجام عصب کشی و بازسازی بافتهای از دست رفته دندان

مشکل دندان قروچه و استفاده از محافظ دندانی برای کنترل و کمک به ترک آن

انجام قالب گیری برای ساختن روکش و قرار دادن آن بر روی دندان

انحراف رشدی دندان عقل و کشیدن آن


فهرست