روش های کم هزینه ، ایمن و موثری برای پیشگیری از بیماری های دهان و دندان وجود دارد . پیشگیری از بیماری های دهان و دندان علاوه بر کمکی که به حفظ سلامت سایر اعضاء بدن می کند، در حفظ زیبایی و شادابی صورت تاثیر عمده ای دارد . آشنایی والدین و انتقال اطلاعات به فرزندانشان یکی از راه های کاهش مشکلات بیماری های دهان و دندان در آینده است تا بدینوسیله علاوه بر حفظ سلامت بدن ، از درمان های پیچیده و پر هزینه و عواقب ناشی از ارتباط متقابل دهان و دندان با بیماری های گوارشی ، قلبی ، روحی و روانی کاسته شود.

امروزه انواع نخ دندان های مومی و غیر مومی، فلورایددار و فاقد فلوراید وجود دارند. نخ دندان فلوراید دار ارجح بوده ، و در صورتیکه دارای دندان های به هم چسبیده هستید که نخ به آسانی از آنها عبور نمی کند از نخ دندان دارای موم استفاده نمائید تا حالت مومی آن در عبور نخ دندان، از بین دندان ها به شما کمک کند. در مواردی با توجه به نوع درمانهای دندانپزشکی انجام شده ممکن است نیاز به وسایل کمکی داشته باشید . در این مورد از دندانپزشکتان راهنمایی بخواهید.

مرحله اول

طول ۳۰ سانتیمتر از نخ دندان را جدا نموده و آنرا دور انگشتان میانی هر دو دست بپیچانید. برای هدایت نخ دندان در بین دندان ها از حرکات انگشتان اشاره و شست در دست کمک بگیرید.

مرحله اول

عمده مسائلی که در ارتباط با طرح مسواک و اثر آن در کاهش میزان پوسیدگی مطرح می شود تبلیغات است و فقط روش صحیح مسواک زدن است که باعث تمیزی دندان ها و لثه می شود. در صورتیکه وضعیت دندان ها و لثه هایتان طبیعی است نوع مسواک شما باید نرم با اندازه متوسط باشد . در صورت وجود هر نوع مشکلی لازم است در مورد نوع مسواک با دندانپزشکتان مشورت کنید. بعد از نخ زدن دندان ، ابتدا مسواک را کمی مرطوب نموده، مقدار کمی خمیر دندان برروی آن قرار دهید. لازم است خمیر دندان در الیاف مسواک فرو رفته باشد. بهتر است از خمیر دندان دارای فلوراید استفاده گردد.

فیلم آموزشی مسواک زدن فک بالا :

مرحله دوم

مسواک با زاویه ۴۵ درجه بر روی سطح خارجی دندان قرار می گیرد و با حرکات لغزشی با دامنه کوتاه سطح دندان مسواک زده می شود. این عمل برای سطح خارجی تمام دندانها ادامه پیدا می کند.

مرحله سوم

برای اطمینان از تمیز شدن تمام نواحی می توانید با حرکات لغزشی مسواک و چرخاندن آن به سمت سطح جونده دندان ها، از تمیز شدن حاشیه لثه و بین دندان ها اطمینان حاصل نمائید. این کار را برای تمام دندان ها تکرار نمائید.

مرحله چهارم

سطح پشتی دندان های آسیاب کوچک و بزرگ در این مرحله تمیز می شوند . بدین منظور مسواک را با زاویه ۴۵ درجه در سطح پشتی دندان ها قرار داده و با حرکت لغزشی با دامنه کوتاه سعی کنید الیاف آن را به آرامی وارد حاشیه لثه کنید تا نواحی زیر لثه نیز تمیز گردد. برای تمیز شدن کامل نیاز به حرکت ۸-۷ مرتبه مسواک در ناحیه مربوطه می باشد .

مرحله پنجم

پشت دندان های جلو در فک بالا و فک پائین در این مرحله مسواک زده می شود. بدین منظور مسواک را در سطح پشتی دندان ها قرار داده و با حرکت لغزشی آن را تمیز نموده و در انتها مسواک را در فک بالا به سمت پائین و در فک پائین به سمت بالا بکشید.

مرحله ششم

مسواک را با حرکات لغزشی با دامنه کوتاه بر روی سطح جونده دندان ها حرکت دهید ، اینکار را از آخرین دندان یک سمت در هر فک شروع نموده و تا آخرین دندان سمت مقابل ادامه دهید.

مسواک زدن فک پایین :

مرحله هفتم

الياف مسواک یا پشت مسواک را به آرامی بر روی زبان بکشید تا مواد غذایی باقیمانده از سطح زبان پاک شوند. بدینوسیله می توان از بوی بد دهان پیشگیری نمود.

مرحله هشتم

در انتها دهان خود را با آب شستشو داده و برای بررسی تمیز شدن دندان ها لبخند زده و آنها را از نظر تمیزی کنترل نمائید.

فیلم آموزشی مسواک زدن از نمای نزدیکتر:

مسواک زدن سطوح داخی دندانها :

استفاده از مسواک برقی :

استفاده از مسواک بین دندانی :

علاوه بر تلاشی که شما در جهت حفظ سلامت دهان و دندانهایتان دارید ، مواد مکملی نیز وجود دارند که اقدام شما را تکمیل و به سلامت شما کمک می کنند. از وجود و نحوه استفاده مواد جدید ، با توجه به تغییرات و پیشرفت های دوره ای از دندانپزشکتان راهنمایی بخواهید.

خمیر دندان

انواع خمیر دندان های دارای فلوراید به خمیر دندان های فاقد فلوراید ، ارجحیت دارند. تفاوت هایی از نظر ترکیب فلوراید در این خمیر دندان ها وجود دارد که رایج ترین آن ، سدیم فلوراید می باشد. در افراد با دارای حساسیت ریشه ، ترکیبات استانوس فلوراید ترجیح داده می شود. در مورد استفاده از آن با دندانپزشک خود مشورت نمائید.

دهانشویه فلوراید

دهانشویه فلوراید در افراد در معرض خطر پوسیدگی دندان تجویز می گردد . برای استحکام دندان های تازه رویش یافته نیز این دهانشویه ها توصیه می شوند . دقت کنید دهانشویه فلوراید با دهانشویه ضد باکتری تفاوت دارد. از استفاده کردن آنها به جای یکدیگر خودداری نمائید. برخی از دهانشویه ها بطور روزانه و برخی بطور هفتگی استفاده می شوند. در این خصوص با دندانپزشکتان مشورت نمائید.

دهانشویه ضد باکتری

این دهانشویه عمدتا در افراد با بیماری های لثه تجویز می گردد و با دهانشویه پیشگیری از پوسیدگی تفاوت دارد. استفاده خودسرانه از این دهانشویه ها ممکن است عوارضی همچون تغییر و بد رنگ شدن دندان ها را در پی داشته باشد. در صورتیکه دارای بوی بد دهان بوده یا دارای بیماری لثه هستید، برای استفاده از این دهانشویه با دندانپزشک خود مشورت نمائید.

اقدامات حرفه ای برای تسهیل رعایت بهداشت و کمک به پیشگیری از ایجاد بیماریهای دهان و دندان انجام می شوند. در مواردی که دسترسی کافی برای تمیز نمودن ناحیه وجود ندارد، به کمک این اقدامات محل مورد نظر از دسترس باکتری ها خارج می شود . برخی از این اقدامات نیز مربوط به محکم تر نمودن ساختمان دندان می باشد که رایج ترین آن فلوراید تراپی می باشد.

علاوه بر دهانشویه فلورایدی که افراد می توانند در منزل استفاده کنند ، ترکیبات غلیظ تری از این ماده وجود دارد که صرفا توسط دندانپزشک قابل بکارگیری است. در این روش ، پس از آماده سازی سطوح دندان ها ، بسته به نوع ماده تجویز شده ، مقدار کافی از آن به مدت زمان کافی بر روی دندان های فرد قرار داده می شود. بکارگیری این ماده باعث تقویت استحکام دندان می شود و این روش بسته به مستعد بودن دندان فرد به پوسیدگی در دوره های ۳ – ۱ یا ۶ ماهه و بخصوص در کودکان و نوجوانان تجویز می شود.

این ماده برای جلوگیری از دسترسی باکتریها به شیارها استفاده می شود . با توجه به اینکه امکان نفوذ الياف مسواک به درون شیارهای ظریف وجود نداشته ولی امکان نفوذ باکتریها و مواد غذایی به این شیارها وجود دارد که خطر شروع پوسیدگی و پیشرفت آن در این شیارها به مراتب بیشتر از سایر نقاط دندانی می باشد .

در این شیارها که عمدتا بر روی دندان های آسیاب بزرگ و کوچک هستند از سیلانت (مهر و موم کننده ) استفاده می شود . این روش ارزان بوده و بکارگیری آن بسیار آسان و اثر آن قابل توجه می باشد. استفاده از این روش پیشگیری در اولین فرصت بعد از رویش دندان توصیه می شود.

لبخند جدید شما را تبریک می گوییم. تجربه جدید شما از لبخندتان ، نشاط و رضایت را برای شما در سال های آتی به دنبال خواهد داشت.به یاد داشته باشید پس از انجام درمان ترمیمی و زیبایی کمی طول می کشد تا بتوانید به تغییرات جدید در ناحیه دندانهایتان عادت کنید. زیرا با تغییر موقعیت دندانها و چارچوب دهان شما ، چندین روز طول می کشد تا مغز با شرایط جدید سازگار شود. چنانچه ، در ادامه مشکلاتی در جویدن و گاز زدن غذا داشتید با مطب تماس بگیرید تا زمان ملاقاتی برای بررسی مشکل شما تنظیم گردد. کمی حساس بودن به گرما ، سرما و فشار ، طبیعی است و جای نگرانی ندارد.

دقت نمایید ممکن است کمی ترشحات بزاقی شما افزایش یابد. تعجب نکنید زیرا مغز در پاسخ به تغییرات جدید در اندازه و شکل دندانها و ناحیه دهان شما ، با ترشح بزاق پاسخ می دهد. این ترشحات بعد از یک هفته یا کمی بیشتر فروکش می نماید. رعایت بهداشت و تمیز کردن پلاکهای میکروبی برای دوام طولانی مدت درمان شما ضروری است. الگوهای بهداشتی دهان و دندان خود را با توجه به آموزشهای داده شده ، به صورت منظم رعایت نمایید.

• زمانی که از بی حسی استفاده شده باشد، لبها ، دندانها و زبان شما، تا چند ساعت بعد دچار کرختی و بی حسی می شوند ، تا رفع کامل این بی حسی از جویدن هر نوع غذایی خودداری کنید.
• کمی حساسیت به گرما ، سرما و فشار بعد از وقت ملاقات طبیعی است.
• لثه شما، چند روز بعد، ممکن است دردناک باشد.
• ۳ بار شستشوی روزانه دهان با آب نمک گرم به کاهش درد و آماس لثه کمک می نماید.
• تا ۲۴ ساعت بعد ، از جویدن غذاهای سخت یا جویدن مستقیم بر روی دندان پر شده جدید با آمالگام خودداری نمائید.
• در صورت امکان برای جویدن از ناحیه مقابل دندان پر شده استفاده کنید.
• شما می توانید در روز ملاقات ، از دندان پر شده با مواد همرنگ دندان برای جویدن استفاده کنید.
• اگر در دهانتان احساس ناهمواری ، درد یا مشکل و یا محدودیت دیگری دارید ، حتما با مطب تماس حاصل فرمائید.

ونیرها ، پوشش نازکی هستند که در قسمت جلوی دندان ها به صورت محکم چسبانده می شوند و ظاهر دندان را بهبود می دهند. ونیرها از جنس سرامیک یا کامپوزیت بوده و شبیه به ناخن مصنوعی هستند.
دقت نمائید پس از انجام ونیر ، نیازی به تغییر روش مسواک زدن و نخ زدن دندان ها نیست اما لازم است از «جویدن یخ و اجسام سفت یا سخت و وارد کردن فشار زیاد بر روی دندان ها» اجتناب شود.
لازم است بعد از چند هفته برای کنترل ونیر های مورد استفاده به دندانپزشک خود مراجعه نمایید. در صورت بروز مشکل و ناراحتی با دندانپزشک خود تماس حاصل نمائید .

• روکش و بریجهای دندانی معمولا دو یا سه جلسه ، زمان ، برای کامل شدن درمان لازم دارند.

• در جلسه اول دندان آماده سازی می شود و سپس روکشها یا بریجهای موقت ، تا آماده سازی کامل روکش یا بریج سفارشی شما در لابراتور، برای محافظت از دندان شما قرار می گیرد.
• در هر جلسه تزریق بی حسی در ناحیه دندان ، باعث می شود که لب ها، دندانها و زبان شما تا چند ساعت بعد دچار بی حسی شود.
• دقت نمایید تا از بین رفتن بی حسی موضعی از جویدن هر نوع غذایی اجتناب کنید.
• در برخی موارد نادر، روکشهای موقت ممکن است خارج شوند ، در این صورت با مطب تماس بگیرید و پس از هماهنگی ، روکش موقت را همراه خود بیاورید تا مجددا بر روی دندان محکم شود.
• دقت نمایید برای تطبیق کامل ، روکش یا بریج نهایی شما، روی دندان ، لازم است روکشهای موقت در جای خودشان باشند.
• کمی حساسیت به گرما ، سرما و فشار بعد از هر جلسه ملاقات طبیعی است و جای نگرانی ندارد.

• لثه ، ممکن است تا چند روز دچار التهاب گردد. برای کاهش آماس لثه و درد ، ۳ بار شستشوی روزانه دهان با آب نمک گرم ، می تواند مفید باشد.
• لطفا تنها از مسکن های تجویز شده توسط دندانپزشک خود استفاده کنید.
• برای مراقبت از روکشها و بریج های موقت در جای خود ، از خوردن غذاهای سفت و سخت خودداری کنید.
• برای جویدن سایر غذاها از دندانهای مقابل دندان ترمیم شده ، استفاده کنید.
• مسواک زدن دندانهای دارای بریج بسیار مهم می باشد. اما در مورد نخ دندان ، بسیار با احتیاط با توجه به کلیپ روبرو عمل نمایید تا روکش یا بریج موقت از ناحیه استقرار خارج نشود.
• چنانچه احساس ناهمواری یا درد مداوم و یا مشکل دیگری در ناحیه دهان و دندان خود دارید ، حتما با مطب تماس حاصل نمایید.

در این روش تغییرات رنگ دندان ها ، اصلاح می شود . دقت نمائید سفید کردن دندان ، یک راه حل دائمی نیست زیرا لکه ها بر روی دندان دوباره ایجاد می شوند. مصرف سیگار و غذاها و نوشیدنی های رنگی مانند چای ، بازگشت این لکه ها و تغییر رنگ دندانها را تسریع می بخشد و ممکن است هر ماه نیاز به سفید کردن باشد . در غیر اینصورت هر ۶ تا ۱۲ ماه نیاز به تکرار خواهد بود.

سفید کردن دندان ، اثرات جانبی بسیار کمی دارد . معمولا دندان های برخی از افراد بعد از انجام این فرآیند ، کمی حساس می شوند ولی به مرور حساسیت ، از بین می رود. در مورد مادران باردار ، توصیه می شود سفید کردن دندان را به بعد از زایمان موکول نمایند زیرا اثرات مواد مورد استفاده بر تکامل جنین ناشناخته است.

در صورتی که مشکل دندان قروچه (سایش دندان ها به هم) را دارید و یا خیلی ورزش می کنید به ما اطلاع دهید تا برای شما ، یک محافظ دندانی سفارشی ، آماده کنیم.

به کمک محافظ دندانی، آسیب ناخواسته به دنداهایتان به حداقل می رسد.

دقت نمایید:

سازگار شدن با لبخند و چارچوب جدید دندانها کمی طول می کشد. چنانچه مشکلات و ناراحتی های خاصی پیش آمد ، حتما با مطب تماس بگیرید.

برداشتن قسمتهایی از ساختمان دندان و جایگزین کردن با مواد ترمیمی ، در یک دوره زمانی به نتیجه می رسد. لثه های شما ، ممکن است برای چندین روز دچار التهاب گردد.

۳ بار ششتشوی روزانه دهان با آب نمک گرم ( محلول نمک در آب گرم ) به کاهش درد و آماس لثه کمک می نماید. استفاده از داروهای مسکن معمول می تواند ناراحتی دوره سازگاری را کمتر نماید. در روزهای اول نگران تغییر در صحبت کردنتان نباشید. شما به سرعت با شرایط جدید و صحبت کردن به صورت نرمال عادت خواهید کرد.

لازم است برای حفاظت از دندانهای جدید، عادتهای خود را کمی تغییر دهید. برخی از غذاها که باعث لب پریدگی ، شکستن و آسیب دیدن دندانها می شوند ، بر دندانهای ترمیمی جدید شما نیز رفتار یکسانی خواهد داشت. از خوردن غذاهای سفت مانند آب نبات و شکستن مواد سفت نامعمول مانند یخ ، پسته ، بادام زمینی ، ناخن ، مداد با دندانهایتان جدا خودداری نمایید. تلاش کنید خوردن نوشیدنی های رنگی مانند چای و نسکافه را کاهش دهید. زیرا این نوشیدنی ها ، منجر به تیره شدن رنگ دندانها و بازگشت درمان سفید کردن دندان می شوند. دقت نمایید سیگار کشیدن ، با سرعت زیاد منجر به زرد شدن دندانهایتان می شود.

بزاق دهان به طور معمول دارای املاح زیادی است که قدرت رسوب کردن دارند. این املاح معمولا در جاهایی که کمتر در تماس با غذا و مسواک است ، رسوب می کنند. اضافه شدن پروتئین های موجود در غذا ، بزاق و همچنین لاشه سلولهای مرده بافت های مختلف دهان ، در مجموع باعث افزایش حجم این رسوبات می شود.

نکته مهم این است که معمولا مقدار کمی از جرم تشکیل شده ، قابل مشاهده است و قسمت عمده این جرم با تخریب لثه ، جایگزین آن شده و از دید مستقیم بیمار پنهان می ماند و مسئله مهمتر اینکه میکروبهای مختلفی که روی جرم هستند با مسواک زدن تمیز نمی شود. این میکروبها بین ۲۰ الی ۴۰ درصد حجم جرم را تشکیل داده ، بمرور بافت نگهدارنده حیاتی لثه که محکم به دندان چسبیده را تخریب می کند.

نتیجه این تخریب سست شدن پایه های نگهدارنده دندان و در نهایت از دست رفتن آن می باشد. دقت نمایید: با مراجعه به دندانپزشک و انجام جرم گیری و تمیز کردن جرم های روی دندان ، از تخریب لثه و از دست رفتن دندان جلوگیری می شود.

جرم های تشکیل شده بر روی دندان ، به مرور باعث آزردگی لثه شده و خود جایگزین آن می شود. این امر چون به مرور اتفاق می افتد، از دید بیمار، پنهان می ماند. زمانی که بیمار برای جرم گیری مراجعه می کند با تمیز شدن این جرم ها، لثه، تحلیل رفته در معرض دید بیمار قرار می گیرد و چنین احساسی بدست می دهد که جرم گیری باعث از بین رفتن لثه و باز شدن بین دندانها شده است؟

دو نکته باعث تشدید چنین افکاری می شود :

اول اینکه موقع جرم گیری در هر صورت خونریزی اتفاق می افتد ، ولی بیمار این امر را دلیل صدمه دیدن لثه هایش می داند و فکر می کند این خونریزی ها به علت کنده شدن لثه از روی دندان است ، درحالی که این خونریزی ، امری طبیعی است.

دومین مسئله این است که وقتی جرم به ضخامت کافی روی دندان می نشیند ، مانع رسیدن سرما و گرما به دندان شده ، بمرور باعث از دست رفتن حساسیت دندان می شود.

پس از جرم گیری ، وقتی این جرمها پاک می شود، ناگهان دندان در معرض سرما و گرما قرار می گیرد و بیمار تفسیر غلط خود را تکمیل می کند که چون دندانم تراشیده شده ، به آب سرد و گرم هم حساس شده است و لثه هایم پایین رفته ، بین دندانهایم فاصله افتاده و دندانم تیر می کشد و غیره. مجموع این افکار بیمار را به این نتیجه می رساند که جرم گیری دندان را خراب می کند، درصورتیکه کاملا غلط می باشد.

• اگر موقع مسواک زدن دیدید که از ناحیه ای از لثه هایتان خون می آید، بدانید که آن ناحیه دچار مشکل است و به دندانپزشک خود مراجعه کنید. ناحیه ای که خون می آید را بیشتر مسواک بزنید و از خونریزی آن نترسید. مطمئن باشید با خوب مسواک زدن آن ناحیه ، خونریزی خیلی کاهش پیدا خواهد کرد.
• در صورتی که جرم زیادی داشتید و بعد از جرم گیری ، دندانهایتان به سرما و گرما حساس شده ، نگران نباشید ، به مرور رفع خواهد شد.
• بعد از جرم گیری حتما از دهانشویه تجویز شده توسط دندانپزشک خود ، استفاده نمایید تا به بهبود زخمهای به جا مانده از جرم کمک نماید. استفاده مداوم از دهانشویه ها زیاد توصیه نمی شود و یک هفته بعد از جرم گیری می توانید استفاده از دهانشویه را قطع کنید.

• قبل و بعد از جرمگیری ، نیازی به مصرف آنتی بیوتیک نیست. در موارد خاص حتمأ دندانپزشکتان تجویز خواهد کرد.
• حتما سالی یک بار جرم گیری را در برنامه بهداشتی خود قرار دهید.
• مطمئن باشید که با رعایت دقیق و درست بهداشت دهان و دندان ، تشکیل جرم به حداقل خواهد رسید.
• کمی ناراحتی ، تا چند روز بعد از درمان ریشه ، مخصوصا در زمان جویدن غذا طبیعی است.
• برای کنترل کردن ناراحتی از مسکن های تجویز شده توسط دندانپزشک خود استفاده نمایید.
• در صورت تجویز آنتی بیوتیک ، تلاش کنید مدت زمان و نظم استفاده از آن را با توجه به تجویز دندانپزشک خود رعایت کنید.
• حتی اگر علایم عفونت رفع شده باشد) برای کاهش درد و ناراحتی می توانید دهان را روزانه ۳ بار با آب نمک گرم شستشو دهید.
• برای محافظت از دندان و حفظ روکش و پرکردگی موقت در ناحیه درمان از خوردن غذاهای سفت (مخصوصا جویدن با لثه) ، غذاهای سخت مانند یخ و خشکبار خودداری کنید.
• در صورت لزوم از سمت مقابل دندان درمان شده برای جویدن استفاده نمایید.
• چنانچه درد یا مشکل یا محدودیت های دیگری داشتید ، با مطب تماس بگیرید تا راهنمایی لازم صورت گیرد.

گاهی در اثر ضربه های خارجی ، لبه ی دندان شکستگی پیدا می کند ، شکستگی لبه ی دندان هر اندازه که باشد لازم است جهت ترمیم آن اقدام شود، زیرا بر اثر بازشدن عاج دندان به تدریج مواد آلوده کننده وارد مغز دندان شده و حیات دندان را به خطر می اندازد. فورا به دندانپزشک مراجعه کنید اگر سریع عمل کنید می توانید دندان را حفظ نموده و از عفونت عصب و نیاز به درمان های دندانپزشکی سخت تر در آینده جلوگیری نمایید.

در این مواقع دهان را با آب شستشو داده و برای جلوگیری از تورم کمپرس سرد نمایید ، اگر توانستید قطعه ی شکسته شده را پیدا کنید و آن را با خود به مطب دندانپزشکی ببرید. در مواردیکه ضربهی وارده به دندان شدید باشد ممکن است دندان دچار لقي شده یا به داخل استخوان فک فرورفته و یا از جای خود بیرون زده باشد .

در مواردی ، لثه دچار پارگی و خونریزی می شود و یا در قسمتی از دهان کبودی ایجاد می شود. گاهی شدت ضربه به حدی است که علاوه بر دندان ها ، استخوان فک نیز دچار شکستگی می شود. در همه موارد باید سریعا بیمار را به نزد دندانپزشک برد . یکی از مسایلی که در هنگام ضربه به دندان ها رخ می دهد ، بیرون افتادن دندان از دهان است .

در این مواقع حفظ دندان دایمی کودک بستگی به اقدامات صحیحی دارد که بلافاصله پس از بیرون افتادن دندان انجام می دهیم.

هنگام بیرون افتادن دندان از دهان چه باید کرد؟

• دندان را پیدا کنید، برای برداشتن دندان، آن را از ناحیه ی تاج بگیرید و به ریشه ی دندان دست نزنید.
• دندان را با فشار ملایم آب ولرم بشویید. برای شستن دندان روی ریشه نباید دست یا پارچه کشیده شود ، در غیر این صورت الیاف نگهدارنده دندان ، آسیب می بیند.
• اگر محل دندان صدمه زیادی ندیده ، مثلا فک نشکسته یا لثه پاره نشده باشد دندان را در حفره ی خود قرار دهید، برای این کار دقت نمایید سطوح خارجی و داخلی دندان بطور صحیح قرار گیرد. برای تشخیص می توانید از شکل دندان های مجاور استفاده کنید.

• در این هنگام از کودک بخواهید که با فشار دادن دندان های خود، آن را نگه دارد .
• بعد از جا گذاری از دستکاری محل دندان بطور جدی خودداری کنید.
• پس از این که دندان را در محل خود قرار دادید با انگشت به ملایمت لبه های لثه را فشار داده و تکه ای گاز مرطوب روی دندان قرار دهید.
• در صورتیکه قادر به قراردادن دندان در محل خود نیستید، دندان را در یک لیوان شیر یا آب جوشیدهی سرد قرار دهید ، در صورت عدم دسترسی از آب معمولی استفاده کنید. هم چنین می توان دندان را در دستمال تمیز مرطوبی قرار داد . مهم اینست که به هیچ وجه دندان در محیط خشک نگهداری نشود .
• کودک را هر چه سریعتر به نزد دندانپزشک برده تا دندان را پس از جاگذاری به دندان های دیگر ثابت نماید و سپس چندین ماه تحت مراقبت قرار دهید.
• مراجعه هرچه زودتر حتی الامکان در فاصله زمانی کمتر از نیم ساعت احتمال پیوند دوباره دندان با استخوان (توسط الیاف دور دندان) بیشتر می شود .

چگونه می توان از صدمات وارده به دندان جلوگیری کرد ؟

– هنگام ورزش می توان از محافظ دندانی که دندانپزشک ، تجویز می نماید ، استفاده کرد.

– در اتومبیل و مخصوصا در ارتباط با کودکان باید از کمربندهای ایمنی استفاده نمود.

– مراقب کودکان از سقوط ، افتادن و غلتیدن بر اشیا و نیز آسیب های الکتریکی باشید .

– در انتخاب اسباب بازی موارد ایمنی حتما مدنظر باشد.

– در صورت افتادن دندان در اثر ضربه و تروما ، دندان و بیمار را در کمترین زمان به مطب دندانپزشکی ببرید.

– در صورت گیر کردن چیزی بین دندانها ، سعی کنید بدون زخمی کردن لثه ، آنرا بوسیله ی نخ دندان ، خارج کنید ولی هرگز از اشیای تیز برای این کار استفاده نکنید، اگر خارج نشد به دندانپزشک مراجعه کنید.

– در صورت گاز گرفتن لب یا زبان ، با پارچه ای روی زخم را پاک کرده، کمپرس یخ بگذارید تا از تورم بعدی آن جلوگیری کند. اگر خونریزی بند نیامد به دندانپزشک و یا بیمارستان مراجعه کنید.

– در صورت شکستگی فک ، به سرعت به بیمارستانی که بخش جراحی فک و صورت دارد مراجعه کنید.

دندان درد علل مختلفی دارد که شایعترین آن پوسیدگی دندان می باشد اگر پوسیدگی به موقع برداشته و دندان ترمیم نشود میکروب ها و یا سموم آن ها به مغز دندان و سپس ریشه دندان و بافت نگهدارنده اطراف دندان می رسند و در نهایت منجر به ایجاد آبسه می گردند ( آبسه ی دندان برجستگی متورم و قرمزرنگی در ناحیه ی اطراف ریشه دندان است که معمولا دردناک می باشد.)

عفونت های دندانی علاوه بر درد و ناراحتی که برای کودک ایجاد می کند ، به علت کاهش مصرف غذا توسط کودک باعث سو تغذیه در او می گردد. پیشگیری و درمان زود هنگام پوسیدگی دندان بخصوص در افرادی که سابقه بیماری قلبی مادر زادی ، تب روماتیسمی ، پایین بودن مقاومت بدن در برابر عفونت ها و عقب افتادگی ذهنی و جسمی دارند اهمیت بسزایی دارد .

بنابراین لازم است کودکانی که دچار پوسیدگی دندان و دندان درد و … هستند را در اسرع وقت به نزد دندان پزشک فرستاد . در مواقعی که کودک دندان درد دارد ، ابتدا دهان را با آب شستشو داده و کمپرس سرد کنید . از گذاشتن کمپرس گرم در موضع و یا قرص های مسکن بر روی دندان دارای درد ، خودداری نموده ، به مطب مراجعه کنید.

ژنژویت حاملگی چیست؟

در طی دوران بارداری به علت بالا رفتن سطح بعضی از هورمن ها( خصوصا افزایش میزان پروژسترون) واکنش لثه ها به پلاک دندانی افزایش یافته و امکان ایجاد التهاب لثه یا ژنژویت زیاد می شود که به آن ژنژویت حاملگی می گویند. بنابراین رعایت بهداشت دهان و دندان و برداشتن پلاک دندانی و تمیز کردن مرتب دندان ها در دوران حاملگی از اهمیت بیشتری برخوردار است. در صورتی که خانم باردار علی رغم رعایت بهداشت دهان ، در دوران حاملگی دچار التهاب و خونریزی لثه شد، باید به دندانپزشک مراجعه کند.

توموهای حاملگی

تغییرات هورمونی در دوران بارداری گاهی اوقات سبب تغییر حجم لثه میشود. در پاره ای از موارد لثه بین یک یا دو دندان تغییر حجم داده و جویدن را دچار اشکال میسازد. به این بافت التهابی تغییر حجم یافته تومور حاملگی اطلاق میشود. این حالت معمولا با حذف عوامل محرک موضعی از بین می رود. اما گاهی لازم است که توسط عمل جراحی سلامت را به نسج لثه برگرداند. حالت یاد شده معمولا زمانی ایجاد میشود که از ابتدا کنترل دقیقی بر روی برداشتن پلاک دندانی صورت نگرفته باشد.

اگر قبل از بارداری و طی این دوران تحت معاینه ی دندانپزشکی قرار نگرفته اید الزامی است در اولین فرصت برای اطلاع از وضعیت دندان هایتان به دندانپزشک مراجعه نمایید. زیرا همانطور که توضیح داده شد، احتمال بروز مشکلات دندانی در دوران بارداری افزایش می یابد. بنابراین برای پیشگیری از پیشرفت هر عارضه ای باید در اسرع وقت آن را درمان کنید. توجه داشته باشید که مراقبت های نوزاد نو رسیده شما را از رسیدگی به وضعیت سلامت دهان و دندان خود باز ندارد. اگر هم در دوران بارداری ، اقدامات دندانپزشکی برایتان انجام شده، باید برای بررسی مجدد و یا تکمیل درمان به دندانپزشک مراجعه نمایید.

رویش اولین دندان شیری به طور تقریبی در ۶ ماهگی با رویش دندانهای پیش پائین رخ می دهد. تاخیر در حد ۶ ماه در رویش این دندان ممکن است وجود داشته باشد که جای هیچگونه نگرانی نیست. در بعضی موارد استثنائی ، تعدادی از نوزادان با دندان شیری متولد می شوند که این دندان ها باید توسط دندانپزشک مورد بررسی قرار گیرند.

تب : تغییرات جسمی مرتبط با رویش دندان مثل تب در این دوره واقعیت علمی ندارد. وجود هرگونه تبی ممکن است با سایر بیماریهای کودک مرتبط باشد ، در این صورت لازم است با متخصص اطفال مشورت شود.

تغییرات دهانی : افزایش میزان بزاق دهان و جاری شدن آن از گوشه دهان در هنگام رویش دندانهای شیری به همراه تمایل کودک برای خاراندن ناحیه وجود دارد . در این موارد بهتر است به جای استفاده از مواد مصنوعی از میوه های سفت مثل خیار یا هویج استفاده شود ، در صورت استفاده از مواد داروخانه ای ، حفظ بهداشت و تمیزی آنها همواره باید مد نظر باشد.

لازم است دندان تازه رویش یافته با قطعه ای پارچه نرم و مرطوب تمیز گردد. برای اینکار لازم است پارچه را دور انگشت نشانه پیچیده و بر روی سطح دندان و پشت دندان کشید. سعی کنید این کار را بعد از هر بار شیر خوردن انجام دهید. در دفعات اول ممکن است کودک از خود مقاومت نشان دهد ولی با تکرار ، آنرا به راحتی می پذیرد. برای بررسی طعم پارچه ابتدا طعم آنرا خودتان در دهان بررسی کنید چرا که گاهی طعم بعضی از پارچه ها یا شوینده ها مناسب نمی باشند.

این عقیده که قطره آهن باعث خرابی دندان ها می شود صحیح نمی باشد . قطره آهن درصورت تماس مستقیم با دندانها فقط باعث تغییر رنگ دندان می شود. اگر در صورت صلاحدید متخصص کودکان ، لازم است که از قطره آهن استفاده شود ، برای جلوگیری از تغییر رنگ دندان می توانید آن را با سرنگی در انتهای دهان کودک تخلیه نموده و پس از مصرف قطره آهن ، با یک لیوان آب باقیمانده آنرا از سطح دندان بشوئید.

یکی از دلایل اصلی تخریب کلی و سریع دندانهای شیری کودک ، شیر خوردن قبل از خواب یا در طی شب می باشد . شیشه شیر حاوی شیر گاو یا شیشه آب قند ، منبع غذایی بسیار خوبی برای باکتری های ایجاد کننده پوسیدگی است. دقت کنید کودک خود را با شیشه شیر نخوابانید. در صورت عادت کردن کودک به شیشه می توانید از آب به جای شیر ، هنگام خواب استفاده نمائید.